เรื่องเด่น “ใจนิ่ง” วิธีที่จะทำใจให้เป็นอุเบกขา

ในเบื้องต้นก็ต้องใช้การเจริญสติ เพื่อทำใจให้สงบ ให้หยุดความคิดปรุงเเต่ง ถ้าใจสงบไม่คิดปรุงเเต่ง ใจก็จะนิ่งใจก็จะเป็นอุเบกขา แต่ถ้าอยากจะให้ใจนิ่งให้ใจสงบอย่างถาวร ก็ต้องใช้ปัญญามาสอนใจ เบื้องต้นใจจะนิ่งชั่วคราว เวลาที่เราหยุดความคิดปรุงเเต่ง ใจเข้าสู่สมาธิได้ตอนนั้นใจก็จะนิ่งใจก็จะสงบ ใจจะนิ่งเฉยจะอยู่กับความจริง แต่พอออกจากสมาธิมา พอมาเห็นสิ่งนั้นสิ่งนี้ เห็นก็มีความอยากเข้ามาแทรก อยากให้เป็นอย่างนั้นเป็นอย่างนี้ขึ้นมาทันที

วิธีที่เราจะรักษาความนิ่งความสงบของใจให้อยู่กับความจริงต่อไป ก็ต้องทำลายความอยากที่แทรกเข้ามาความอยากนี้ก็เป็นเหมือนขโมยที่จะมาขึ้นบ้านจะขโมยทรัพย์ของเรา เราจะทำอย่างไร เราก็ต้องไล่ขโมยออกไปจากบ้าน เรามีอาวุธ เรามีปืนเราก็ยิงมัน ถ้าเราไม่มีอาวุธ เรามีโทรศัพท์ เราก็โทรศัพท์เรียกตำรวจมา เพื่อให้มาจับขโมย มาไล่ขโมยไป ความอยากนี้ก็เป็นเหมือนขโมย ที่จะมาขโมยความนิ่ง ความสงบของใจไป ถ้าเราอยากจะให้ใจของเรานิ่ง ให้ใจของเราสงบ ให้อยู่กับความจริงได้ เราก็ต้องทำลายความอยาก อาวุธที่เราจะใช้ทำลายความอยาก ก็คือปัญญานี่เอง

ปัญญาก็คืออะไร ก็คืออนิจจัง ทุกขัง อนัตตา ถ้าสอนใจว่าทุกสิ่งทุกอย่างมันเป็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา ไปทำอะไรไม่ได้ จะไปเปลี่ยนความจริงไม่ได้ ตอนนี้ลมพัดจะไปให้มันหยุดอย่างนี้ หยุดไม่ได้ ถ้าอยากให้ลมหยุดพัดนี้ มันก็จะทุกข์ใจไปเปล่าๆ เพราะจะไม่สามารถหยุดมันได้ ตอนนี้สามีจะจากเราไป ก็ห้ามเขาไม่ได้ ตอนนี้ภรรยาจะจากเราไป ก็ห้ามเขาไม่ได้ ตอนนี้เงินทองจะหมดไป ก็ห้ามไม่ได้ ตอนนี้เจ้าหนี้จะมาทวงหนี้ ก็ห้ามเขาไม่ได้ แต่ถ้าเราทำใจเฉยๆอยู่กับความจริง ใครจะมาใครจะไป ก็อยู่กับความจริงนี้ไป ใครจะไปก็ปล่อยเขาไป ใครจะมาก็ปล่อยเขามา เจ้าหนี้จะมาก็ให้เขามา เขาจะทวงหนี้ก็ปล่อยเขาไป มีก็ให้เขาไป ไม่มีก็ไม่ให้ จะให้ทำอย่างไร จะให้ไปทุกข์ก็ไม่ได้แก้ปัญหา ไม่ได้เปลี่ยนความจริงอยู่ดี แต่ใจเรานิ่งไม่เป็นกัน เพราะเราไม่เคยฝึกสอนใจให้นิ่งกัน

นี่แหละการปฏิบัติของพวกเรานี้ ก็เพื่อที่จะทำใจของเราให้นิ่งในทุกเวลานาที กับทุกเหตุการณ์ ไม่ว่าอะไรจะเกิดขึ้น ถ้าเรามีสติ มีสมาธิ มีปัญญา.

ธรรมะบนเขา

วันที่ ๒๒ ธันวาคม ๒๕๕๖

พระอาจารย์สุชาติ อภิชาโต